Reuters: ΕΕ και G7 εξετάζουν μπλόκο στις ναυτιλιακές υπηρεσίες για ρωσικό πετρέλαιο

Στο τραπέζι η κατάργηση του πλαφόν – Δυτικά σχέδια για να μπλοκαριστεί η μεταφορά ρωσικού πετρελαίου με ευρωπαϊκά και αμερικανικά πλοία και υπηρεσίες, με σκοπό να μειώσουν τα έσοδα της Μόσχας από τις εξαγωγές ενέργειας.

Οι χώρες της G7 και η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκονται σε εντατικές διαβουλεύσεις για την αντικατάσταση του υφιστάμενου πλαφόν τιμής στο ρωσικό πετρέλαιο με πλήρη απαγόρευση ναυτιλιακών υπηρεσιών που αφορούν τις ρωσικές εξαγωγές, σε μια προσπάθεια να περιοριστούν τα έσοδα της Μόσχας τα οποία στηρίζουν τη χρηματοδότηση του πολέμου στην Ουκρανία, σύμφωνα με έξι πηγές του Reuters με γνώση των συνομιλιών.

Ένα σημαντικό μέρος —περισσότερο από το ένα τρίτο— των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου πραγματοποιείται με δυτικά δεξαμενόπλοια που εξυπηρετούν κυρίως αγορές όπως η Ινδία και η Κίνα, αξιοποιώντας ναυτιλιακές υπηρεσίες, ασφάλιση και τεχνική υποστήριξη από εταιρείες σε χώρες της ΕΕ. Ελλάδα, Κύπρος και Μάλτα, ως κορυφαία ναυτιλιακά κράτη, θα επηρεαστούν άμεσα από μια τέτοια ρύθμιση, μεταδίδει το Reuters.

Το υπόλοιπο των εξαγωγών μεταφέρεται με την «σκιώδη» ρωσική ναυτιλία, έναν στόλο εκατοντάδων παλαιών πλοίων που λειτουργούν εκτός δυτικών προτύπων ασφάλειας και εποπτείας. Αν επιβληθεί απαγόρευση, η Ρωσία θα χρειαστεί να επεκτείνει σημαντικά αυτόν τον ανεπίσημο στόλο.

Προς ένταξη στο επόμενο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ

Τρεις από τις πηγές ανέφεραν στο Reuters ότι η απαγόρευση θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στο επόμενο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ, το οποίο αναμένεται στις αρχές του 2026. Η Ένωση επιθυμεί να υπάρξει παράλληλη συμφωνία και από τη G7 πριν υποβάλει επίσημη πρόταση.

Βρετανοί και Αμερικανοί αξιωματούχοι προωθούν την ιδέα στις τεχνικές συναντήσεις της G7, ενώ η τελική στάση της κυβέρνησης του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών θα εξαρτηθεί από την πολιτική πίεσης που θα επιλέξει, εν μέσω των ειρηνευτικών συνομιλιών στις οποίες μεσολαβεί μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας.

Αν τελικά προχωρήσει, το μέτρο θα αποτελέσει την πιο σκληρή κίνηση μέχρι σήμερα απέναντι στο ρωσικό πετρέλαιο, όχι μόνο σε επίπεδο εισαγωγών, αλλά και σε επίπεδο μεταφοράς και παροχής υπηρεσιών, ουσιαστικά αποκόπτοντας τη Ρωσία από δυτικές ναυτιλιακές υποδομές.

Η αποτυχία του πλαφόν και η στροφή στη σκλήρυνση των μέτρων

Το πλαφόν τιμής επιβλήθηκε το 2022, επιτρέποντας σε τρίτες χώρες να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο με χρήση δυτικών υπηρεσιών, εφόσον αγόραζαν κάτω από το όριο τιμής. Στην πράξη, η Ρωσία αντέδρασε ανακατευθύνοντας μεγάλο μέρος της παραγωγής της στην Ασία, χρησιμοποιώντας δικό της στόλο ή τον διευρυμένο ανεπίσημο στόλο.

Η τότε κυβέρνηση του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών είχε προτείνει ότι η Ρωσία, αναγκασμένη να επενδύσει σε παλαιά δεξαμενόπλοια, θα διέθετε λιγότερα κεφάλαια για τον πόλεμο.

Όμως η τρέχουσα κυβέρνηση του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών υπήρξε πολύ πιο επιφυλακτική με το πλαφόν και το 2025 αρνήθηκε να στηρίξει την πρόταση Βρετανίας, ΕΕ και Καναδά για μείωση του ορίου από τα 60 δολάρια στα 47,6 δολάρια το βαρέλι.

Η πραγματικότητα του «σκιώδους στόλου»

Η ανάλυση του Centre for Research on Energy and Clean Air δείχνει ότι τον Οκτώβριο:

• 44% των ρωσικών εξαγωγών έγινε με δεξαμενόπλοια που ήδη βρίσκονται υπό δυτικές κυρώσεις,
• 18% με πλοία της «σκιώδους» ναυτιλίας χωρίς κυρώσεις,
• 38% με πλοία που συνδέονται με χώρες της G7, την ΕΕ ή την Αυστραλία.

Συνολικά, ο στόλος που μεταφέρει φορτία Ρωσίας, Ιράν και Βενεζουέλας υπό καθεστώς κυρώσεων ανέρχεται σε 1.423 δεξαμενόπλοια, εκ των οποίων τα 921 υπόκεινται ήδη σε κυρώσεις από ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο ή ΕΕ, σύμφωνα με στοιχεία της Lloyd’s List Intelligence.