Ψηφιακός μετασχηματισμός στις κατασχέσεις οφειλετών από τρίτους

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2025, 10:30 / Συν 1

Νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης που εισάγεται σύντομα στη Βουλή θα προβλέπει την ηλεκτρονική υποβολή κατασχετηρίων μέσω ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας.

Μία από τις σημαντικότερες αλλαγές των τελευταίων ετών στον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιούνται οι κατασχέσεις απαιτήσεων «εις χείρας τρίτου» αναμένεται να θεσμοθετηθεί μέσα στους επόμενους μήνες. Το υπουργείο Δικαιοσύνης προωθεί ένα νέο σύστημα που έχει ως στόχο να καταστήσει όλη τη διαδικασία πιο απλή, πιο ασφαλή και πολύ πιο γρήγορη.

Το σχετικό νομοσχέδιο βρίσκεται ήδη στο τελικό στάδιο και αναμένεται να ψηφιστεί από τη Βουλή εντός των επόμενων εβδομάδων, εισάγοντας μια μορφή διαχείρισης πολύ πιο διαφανή, που ευθυγραμμίζεται με τις ευρωπαϊκές πρακτικές.

Τι είναι οι κατασχέσεις απαιτήσεων «εις χείρας τρίτου»

Θυμίζουμε ότι οι κατασχέσεις απαιτήσεων «εις χείρας τρίτου» είναι μια ειδική μορφή κατάσχεσης, όπου το ποσό που οφείλει κάποιος δεν βρίσκεται στα χέρια του ίδιου του οφειλέτη, αλλά στα χέρια κάποιου τρίτου προσώπου ή φορέα.

Με πιο απλά λόγια, είναι η διαδικασία κατά την οποία ένας πιστωτής δεσμεύει χρήματα που οφείλονται στον οφειλέτη από κάποιον τρίτο. Αυτός ο τρίτος είναι συνήθως μια τράπεζα, ένας εργοδότης ή κάποιος άλλος φορέας που διαχειρίζεται χρήματα που προορίζονται για τον οφειλέτη.

Για παράδειγμα, ένας οφειλέτης έχει χρήματα στον λογαριασμό του. Η τράπεζα, ως «τρίτος», καλείται να τα δεσμεύσει και να αποδώσει στον πιστωτή τα ποσά που επιτρέπεται να κατασχεθούν.

Επίσης, εάν κάποιος χρωστά και εργάζεται, ο εργοδότης μπορεί να υποχρεωθεί να παρακρατεί μέρος του μισθού και να το αποδίδει στον πιστωτή. Ή όταν ένας οφειλέτης λαμβάνει σύνταξη, επιδόματα ή άλλες παροχές, ο φορέας που τις καταβάλλει μπορεί να δεσμεύσει μέρος τους. Με αυτόν τον τρόπο, ο πιστωτής δεν χρειάζεται να ψάξει για περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη.

Αντίθετα, στρέφεται απευθείας σε εκείνον που έχει ή διαχειρίζεται χρήματα για λογαριασμό του οφειλέτη. Επομένως, με τη φράση «κατάσχεση εις χείρας τρίτου» εννοούμε κατάσχεση χρημάτων που βρίσκονται όχι στον οφειλέτη, αλλά σε κάποιον τρίτο που του τα οφείλει ή τα φυλάσσει. Είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους τρόπους αναγκαστικής είσπραξης.

Τέλος οι χειρόγραφες πράξεις

Στις μέρες μας λοιπόν, οι κατασχέσεις που αφορούν μισθούς, συντάξεις, τραπεζικούς λογαριασμούς ή άλλες απαιτήσεις από τρίτους συχνά απαιτούν χειρόγραφες πράξεις, φυσική παρουσία, μετακινήσεις και ανταλλαγή εγγράφων. Πρόκειται για ένα σύστημα που δημιουργεί καθυστερήσεις, περιπλοκές και σε αρκετές περιπτώσεις έλλειψη πλήρους διαφάνειας. Το υπουργείο Δικαιοσύνης επιδιώκει τώρα να αλλάξει αυτή την εικόνα, αντικαθιστώντας σχεδόν όλες τις παραδοσιακές διαδικασίες με ένα πλήρως ηλεκτρονικό και αυτοματοποιημένο περιβάλλον.

Η πιο χαρακτηριστική καινοτομία είναι ότι η δήλωση του φορέα που κρατά το απαιτούμενο ποσό – της τράπεζας, του εργοδότη ή οποιουδήποτε άλλου «τρίτου» – θα γίνεται αποκλειστικά μέσω Διαδικτύου. Μια ειδική ψηφιακή πλατφόρμα θα επιτρέπει την άμεση καταχώριση όλων των σχετικών στοιχείων, καταργώντας τη χρήση χαρτιού, τις επιδόσεις εγγράφων και την ανάγκη φυσικής παρουσίας σε δικαστήρια ή υπηρεσίες. Στο νέο περιβάλλον οι εμπλεκόμενοι δεν θα χρειάζεται πλέον να συντάσσουν χειρόγραφες δηλώσεις ούτε να καταθέτουν κατασχετήρια με φυσικό τρόπο, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα.

Παράλληλα, για πρώτη φορά τα έξοδα εκτέλεσης θα είναι γνωστά από πριν. Ο οφειλέτης και ο πιστωτής θα ενημερώνονται εξαρχής για το συνολικό κόστος της διαδικασίας, έτσι ώστε κανείς να μην βρίσκεται αντιμέτωπος με απρόβλεπτες δαπάνες ή ασαφείς χρεώσεις. Η διαφάνεια αυτή αποτελεί βασική προϋπόθεση για μια δίκαιη και σύγχρονη διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης.

Ενίσχυση της ασφάλειας των πράξεων

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται όμως και στην ενίσχυση της ασφάλειας των πράξεων. Σήμερα, η κατάσχεση εις χείρας τρίτου μπορεί να εκδοθεί και χωρίς άμεση εμπλοκή δικαστικού επιμελητή. Αυτό σημαίνει ότι δημόσιοι ή ιδιωτικοί φορείς έχουν τη δυνατότητα να συντάσσουν το κατασχετήριο μόνοι τους, κάτι που δεν εγγυάται πάντα απόλυτα ουδέτερο χειρισμό. Με τις νέες ρυθμίσεις το κατασχετήριο θα εκδίδεται υποχρεωτικά από δικαστικό επιμελητή.

Πρόκειται για επαγγελματία με εμπειρία στη διαδικασία εκτέλεσης, ο οποίος λειτουργεί ως ανεξάρτητος εγγυητής ότι όλα τα βήματα τηρούν τους νομικούς κανόνες. Η αλλαγή αυτή φέρνει την κατάσχεση απαιτήσεων στο ίδιο επίπεδο ασφάλειας με τις κατασχέσεις κινητών ή ακινήτων, όπου η παρουσία επιμελητή είναι ήδη απαραίτητη.

Με αυτόν τον τρόπο, όλες οι μορφές αναγκαστικής εκτέλεσης, είτε αφορούν περιουσιακά στοιχεία είτε απαιτήσεις από τρίτους, θα εντάσσονται σε ένα ενιαίο, τυποποιημένο σύστημα. Η ομοιομορφία αυτή μειώνει τα περιθώρια λαθών, περιορίζει τις πιθανότητες αμφισβητήσεων και διασφαλίζει ότι ο τρόπος εφαρμογής του νόμου είναι σταθερός και προβλέψιμος.

Ποια είναι τα οφέλη

Τα οφέλη για τους οφειλέτες αναμένεται να είναι ουσιαστικά. Η ψηφιακή διαδικασία καταργεί την ανάγκη μετακίνησης στα δικαστήρια, μειώνοντας τον χρόνο και την ταλαιπωρία. Όλα θα γίνονται ηλεκτρονικά και με σαφή ενημέρωση για κάθε στάδιο. Ειδικά όταν πρόκειται για μισθούς ή συντάξεις, το νέο σύστημα μπορεί να βοηθήσει ώστε τα ακατάσχετα ποσά να ελέγχονται και να προστατεύονται πιο αποτελεσματικά, περιορίζοντας περιπτώσεις αδικαιολόγητης αφαίρεσης χρημάτων.

Σημαντική είναι και η αλλαγή για όσους λειτουργούν ως «τρίτοι», όπως τράπεζες και εργοδότες. Σήμερα υποχρεώνονται σε πολυάριθμες έγχαρτες πράξεις, επιδόσεις και επικοινωνίες. Με τη νέα πλατφόρμα η διαδικασία θα απλοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό, εξοικονομώντας χρόνο και πόρους. Η αυτοματοποίηση μειώνει τον κίνδυνο καθυστερήσεων και σφαλμάτων και επιτρέπει στον φορέα να ανταποκρίνεται με μεγαλύτερη ταχύτητα και ακρίβεια στις υποχρεώσεις του.

Ανάλογα οφέλη θα έχει και το ίδιο το κράτος. Η ηλεκτρονική διαχείριση περιορίζει τον φόρτο εργασίας των δικαστικών υπηρεσιών, οι οποίες μέχρι σήμερα επιβαρύνονταν με ένα μεγάλο όγκο εγγράφων που δεν απαιτούσαν κατ’ ανάγκη δικαστικό έλεγχο. Με πιο καθαρές διαδικασίες, η εκτέλεση των αποφάσεων γίνεται πιο ομαλή, ενώ η συμμετοχή εξειδικευμένων επιμελητών προσθέτει ένα ακόμα επίπεδο θεσμικής προστασίας.

Τέλος, σε επίπεδο κοινωνίας γενικότερα, η μεταρρύθμιση αποτελεί ενδεικτικό βήμα προς τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό. Σε υποθέσεις που εμπλέκουν πολλούς πιστωτές ή πολλαπλές απαιτήσεις, το νέο σύστημα μπορεί να αποτρέψει την υπερφόρτωση των υπηρεσιών και να συμβάλει στη δημιουργία μιας πιο λειτουργικής και διαφανούς διαδικασίας.

Με την καταγραφή όλων των πράξεων σε μια ενιαία πλατφόρμα, μειώνονται οι καθυστερήσεις και τα σημεία τριβής, ενώ οι πολίτες και οι επιχειρήσεις αποκτούν πιο σταθερό και προβλέψιμο πλαίσιο για τις οικονομικές τους υποχρεώσεις.

Πηγή: newsbeast.gr