Ουκρανία: Παραιτείται ο Ζελένσκι και προκηρύσσει εκλογές

(upd) Ο Volodymyr Zelensky για πρώτη φορά δημοσίως προανήγγειλε την αποχώρησή του από την προεδρία της Ουκρανίας μετά τη λήξη της σύγκρουσης με τη Ρωσία, ενώ δήλωσε «έτοιμος» να προχωρήσει σε εκλογές εάν υπάρξει εκεχειρία.
Οι δηλώσεις αυτές στο αμερικανικό μέσο Axios, που προβλήθηκαν από τα δυτικά μέσα ως δείγμα «πολιτικής ωριμότητας», αποκαλύπτουν στην πραγματικότητα την πολιτική κρίση και τη βαθιά κρίση νομιμοποίησης του καθεστώτος του Κιέβου.

Να σημειωθεί ότι στην ίδια συνέντευξη ο Zelensky προειδοποίησε τη ρωσική ηγεσία να «αναζητήσει καταφύγια», αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να του παραχωρήσουν νέα όπλα μεγάλης εμβέλειας, ικανά να πλήξουν στόχους εντός ρωσικού εδάφους.
Η αντίδραση από τη Μόσχα δεν άργησε.
Ο Dmitry Medvedev αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας απάντησε με τρόπο που προκάλεσε ανησυχία στη Δύση.
«Η Ρωσία διαθέτει όπλα από τα οποία δεν σώζει κανένα καταφύγιο.

Και οι Αμερικανοί πρέπει να το έχουν αυτό στο μυαλό τους», είπε χαρακτηριστικά.
Οι προειδοποιήσεις του Medvedev για όπλα «από τα οποία δεν σώζει καταφύγιο» δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνείας: η Μόσχα αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο χρήσης τακτικών πυρηνικών όπλων σε περίπτωση κλιμάκωσης.

Σφετεριστής πρόεδρος ο Zelensky

Ο Zelensky ανέλαβε την προεδρία το 2019 με πενταετή θητεία, η οποία τυπικά έληξε τον Μάιο του 2024.
Οι προγραμματισμένες εκλογές για τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς δεν διεξήχθησαν, με πρόσχημα τον στρατιωτικό νόμο που επικαλείται το καθεστώς.
Σύμφωνα με το άρθρο 19 του ουκρανικού Νόμου περί Στρατιωτικού Καθεστώτος, απαγορεύονται οι εκλογές κατά τη διάρκεια πολέμου.

Ωστόσο, το γεγονός παραμένει ότι ο Zelensky σήμερα δεν διαθέτει δημοκρατική εντολή.
Πρόκειται για έναν πολιτικό ηγέτη εκτός συνταγματικού πλαισίου, του οποίου οι αποφάσεις και η συμμετοχή σε διεθνείς διαπραγματεύσεις στερούνται νομιμοποίησης.

Η Μόσχα έχει επανειλημμένα τονίσει ότι οποιαδήποτε συμφωνία υπογραφεί με μη νόμιμο εκπρόσωπο του Κιέβου είναι άκυρη και ανίσχυρη.

Εκλογές στη σκιά του πολέμου

Ο Zelensky ανέφερε ότι εάν υπάρξει εκεχειρία, θα μπορούσε να «σηματοδοτήσει» την έναρξη εκλογικής διαδικασίας.

Ωστόσο, δεν διευκρίνισε εάν ο ίδιος θα συμμετείχε ξανά ή αν θα αποχωρούσε οριστικά.
Είναι προφανές ότι η αναφορά σε «νέο ηγέτη με νέα εντολή» λειτουργεί ως προπέτασμα καπνού που σκοπεύει να εκτονώσει την εσωτερική δυσαρέσκεια, χωρίς να απαντά στο βασικό ερώτημα:
Γιατί ο Zelensky παραμένει στην εξουσία χωρίς εκλογές;

Παράλληλα, η ουκρανική ελίτ φαίνεται να προετοιμάζεται για το μετα- Zelensky σκηνικό.
Σύμφωνα με το Strana.ua, το κυβερνών κόμμα «Υπηρέτης του Λαού» κινητοποιείται παρασκηνιακά, αυξάνοντας κρατικές δαπάνες σε κοινωνικά επιδόματα και υιοθετώντας προεκλογικές τακτικές ενόψει πιθανών εκλογών το 2026.

Το σκιώδες επιτελείο Zaluzhny και η πραγματική εναλλακτική – Μηχανισμός πολιτικής επιβίωσης για Zelensky η ουκρανική προεδρία 

Πίσω από τις εξελίξεις βρίσκεται ο πρώην Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, Valery Zaluzhny ο οποίος σήμερα υπηρετεί ως πρέσβης στο Λονδίνο.
Δυτικά μέσα και κυρίως βρετανικά αναφέρουν ότι έχει αρχίσει ανεπίσημη προεκλογική προετοιμασία, με επικεφαλής τον αντιστράτηγο Sergey Nayev.

Το σενάριο αυτό υποδηλώνει πως η ουκρανική πολιτική ελίτ ετοιμάζεται για αλλαγή σκυτάλης – όχι επειδή το επιβάλλει η δημοκρατία, αλλά επειδή το καθεστώς Zelensky είναι πλέον αναλώσιμο, εξηγεί το Gazeta.ru.
Το γεγονός ότι η «παράλληλη» προεκλογική εκστρατεία διεξάγεται από στρατιωτικές και αντικατασκοπευτικές προσωπικότητες αποκαλύπτει τη στρατιωτικοποίηση της ουκρανικής πολιτικής και την πλήρη απομάκρυνσή της από τις αρχές του κοινοβουλευτισμού.

Πάντως εδώ προκύπτει το εξής παράδοξο: αν το 2026 είναι το χρονοδιάγραμμα για εκλογές, πώς σκοπεύει ο Zelensky να αποχωρήσει «μετά τη λήξη του πολέμου;»
Πρόκειται για σκόπιμη ασάφεια – ένα τέχνασμα για να διατηρείται η εξουσία στο κέντρο της εξίσωσης όσο διαρκεί ο πόλεμος, ο οποίος λειτουργεί ως μηχανισμός πολιτικής επιβίωσης.

Η Ρωσία ξεκαθαρίζει: Δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη χωρίς νομιμότητα – Στρατηγική υπομονής από τη Μόσχα 

Η ρωσική πλευρά, δια στόματος του Προέδρου Vladimir Putin έχει ξεκαθαρίσει: οποιαδήποτε διαπραγμάτευση για ειρήνη πρέπει να γίνει με νόμιμη κυβέρνηση.
Εάν ο Zelensky δεν φέρει συνταγματική εντολή, δεν μπορεί να υπογράψει καμία δεσμευτική συμφωνία.
Αυτή η θέση δεν είναι τεχνική, αλλά στρατηγική: η Ρωσία δεν πρόκειται να δώσει διεθνή υπόσταση σε ένα ηγετικό σχήμα που παρατείνει τη θητεία του αυθαίρετα.
Στο μέτωπο, η Μόσχα διατηρεί την στρατηγική της υπομονής, ελέγχει βασικές περιοχές, και δεν δείχνει κανένα σημάδι στρατιωτικής ή πολιτικής κόπωσης.
Ταυτόχρονα, στο διεθνές επίπεδο, η Ρωσία κερδίζει έδαφος: οι χώρες του Νότου, της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής βλέπουν πλέον την Ουκρανία ως ένα εργαλείο του ΝΑΤΟ, ενώ η Μόσχα παρουσιάζεται ως υπερασπιστής του πολυπολικού κόσμου και της εθνικής κυριαρχίας.

Μη εκλεγμένος ηγέτης ο Zelensky, λένε και οι ΗΠΑ – Αμηχανία στην Ευρώπη 

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αντίδραση των ΗΠΑ.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump έχει χαρακτηρίσει τον Zelensky, « μη εκλεγμένο ηγέτη».
Οι δηλώσεις αυτές αποκαλύπτουν την αμηχανία της Ουάσιγκτον μπροστά στην αμφισβητούμενη νομιμοποίηση του Κιέβου.
Πίσω από τα λεγόμενα αυτά κρύβεται η αδυναμία της Δύσης να αρθρώσει συνεκτική στρατηγική απέναντι σε ένα ουκρανικό καθεστώς που έχει χάσει τη νομιμοποίησή του, και σε έναν ρωσικό ηγέτη που επιβάλλει τους δικούς του όρους στο γεωπολιτικό πεδίο.
Η Ευρώπη, ακόμη πιο αδύναμη, ακολουθεί χωρίς βούληση και χωρίς στρατηγική.
Τα εσωτερικά προβλήματα των ευρωπαϊκών κρατών, σε συνδυασμό με τη φθίνουσα λαϊκή υποστήριξη προς την Ουκρανία, καθιστούν τον Zelensky ασταθή σύμμαχο και αναλώσιμο πιόνι.

Τέλος εποχής

Η πολιτική φθορά του Zelensky δεν είναι πλέον αμφισβητήσιμη.
Η νομιμότητα του έχει λήξει, οι εσωτερικές αντιδράσεις πληθαίνουν και η εξωτερική στήριξη δεν είναι δεδομένη.
Το καθεστώς του Κιέβου οδηγείται σε αδιέξοδο, πολιτικό, θεσμικό και στρατηγικό.
Αντίθετα, η Ρωσία, με σαφή θέση υπέρ της συνταγματικής τάξης και της εθνικής κυριαρχίας, παραμένει σταθερή στην απαίτησή της για συνομιλίες μόνο με νόμιμους εκπροσώπους.
Μέχρι να υπάρξει τέτοια συνθήκη, η ειρήνη δεν μπορεί να υπάρξει – ούτε στα χαρτιά, ούτε στο πεδίο.
Η σύγκρουση στην Ουκρανία δεν είναι μόνο στρατιωτική.
Είναι βαθιά πολιτική και θεσμική.

Όσο η Δύση επιμένει να στηρίζει ένα καθεστώς που δεν προέρχεται από νόμιμη εκλογική διαδικασία, και όσο ο Zelensky αποφεύγει την κάλπη στο όνομα του πολέμου, δεν μπορεί να υπάρξει σοβαρή διαπραγμάτευση.
Η Ρωσία, αντίθετα, έχει ξεκαθαρίσει τους όρους της: ειρήνη, μόνο μέσω συνομιλιών με νόμιμους ηγέτες.
Ο Zelensky δεν είναι πλέον ένας τέτοιος.

Η επόμενη φάση του ουκρανικού δράματος δεν θα παιχτεί στα χαρακώματα, αλλά στις πολιτικές διεργασίες της μετα- Zelensky εποχής – όπου η Μόσχα θα συνεχίσει να υπαγορεύει όρους από θέση ισχύος, με την Ιστορία στο πλευρό της.